بذر سویا اصلاح نژاد شده

🌿 معرفی گیاه سویا

سویا با نام علمی Glycine max یکی از مهم‌ترین گیاهان زراعی جهان است که به‌خاطر دانه‌های غنی از پروتئین، روغن گیاهی، و ایزوفلاونوئیدها کشت می‌شود. این گیاه در صنایع غذایی، خوراک دام، داروسازی، کشاورزی پایدار (به دلیل تثبیت نیتروژن) و تولید محصولات گیاهی جایگزین گوشت، اهمیت بالایی دارد.

✅ مشخصات گیاه‌شناسی

• نام علمی: Glycine max

• خانواده: Fabaceae (لگوم‌ها – بقولات)

• نوع گیاه: علفی یک‌ساله

• ارتفاع: ۵۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر

• برگ‌ها: مرکب، دارای سه برگچه

• گل‌ها: کوچک، بنفش یا سفید، خودگشن

• میوه: غلاف‌های حاوی ۲ تا ۴ بذر

• بذرها: کروی تا بیضوی، زرد، قهوه‌ای، یا سیاه‌رنگ

🌱 شرایط محیطی برای کاشت سویا

• دما: بهترین دمای جوانه‌زنی: ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد

• نور: نیازمند نور کامل خورشید (حداقل ۶–۸ ساعت نور مستقیم در روز)

• خاک: خاک لومی یا لومی‌رسی با زهکش مناسب؛ pH بین ۶ تا ۶.۸

• رطوبت: نیازمند رطوبت کافی به‌ویژه در مرحله گلدهی و تشکیل غلاف

• مقاومت: نسبتاً حساس به شوری و کم‌آبی در مراحل بحرانی رشد

📦 آماده‌سازی بذر سویا

• بذرهای سالم و بدون آلودگی، با قدرت جوانه‌زنی بالا استفاده شوند.

• تلقیح بذرها با باکتری Rhizobium japonicum (در مناطق فاقد این باکتری) به منظور افزایش تثبیت نیتروژن توصیه می‌شود.

🌾 روش کاشت سویا

📍 زمان کاشت

• در مناطق معتدل: اوایل تا اواسط بهار (پس از رفع خطر یخبندان و زمانی که دمای خاک حداقل به ۱۵ درجه برسد)

• دوره رشد سویا بین ۹۰ تا ۱۳۰ روز است (بسته به رقم و شرایط اقلیمی)

📍 نحوه کاشت

1. آماده‌سازی زمین: شخم عمیق در پاییز، سپس دیسک‌زنی و یکنواخت‌کردن سطح خاک در بهار

2. فاصله کاشت:

   • فاصله بین ردیف‌ها: ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر

   • فاصله بین بوته‌ها: ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر

3. عمق کاشت: ۳ تا ۵ سانتی‌متر (بسته به بافت خاک؛ در خاک‌های سبک عمیق‌تر و در خاک‌های سنگین سطحی‌تر)

4. میزان بذر: حدود ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار (برای تراکم مطلوب ۳۰ تا ۴۰ بوته در مترمربع)

💧 مراقبت‌های پس از کاشت (مدیریت داشت)

آبیاری:

• مراحل بحرانی: گلدهی، تشکیل غلاف و پرشدن دانه

• در صورت خشکی، آبیاری منظم باعث افزایش عملکرد می‌شود.

کنترل علف‌های هرز:

• استفاده از کولتیواتور بین ردیف‌ها در ۲–۳ هفته اول

• مالچ‌پاشی یا استفاده محدود از علف‌کش‌های انتخابی (در صورت لزوم)

تغذیه:

• به‌طور معمول نیازی به کود نیتروژن نیست (در صورت تلقیح با Rhizobium)

• کود فسفر و پتاس براساس آزمون خاک استفاده شود (مثلاً: ۵۰–۷۰ کیلوگرم فسفر و ۳۰–۵۰ کیلوگرم پتاس در هکتار)

بیماری‌ها و آفات:

• آفات رایج: کرم غلاف‌خوار، زنجرک‌ها، شته

• بیماری‌ها: سفیدک، زنگ، پوسیدگی ساقه و ریشه

• مدیریت با تناوب زراعی، استفاده از بذر سالم، ضدعفونی بذر و در صورت لزوم مصرف قارچ‌کش‌ها و حشره‌کش‌های زیستی

🌾 برداشت سویا

• برداشت زمانی است که ۷۵٪ غلاف‌ها قهوه‌ای و خشک شده‌اند و دانه‌ها صدای خش‌خش می‌دهند.

• برداشت مکانیزه با کمباین در سطح وسیع انجام می‌شود.

• رطوبت مناسب دانه برای ذخیره‌سازی: ۱۳٪

💡 نکات کاربردی

• استفاده از تناوب زراعی با گیاهانی مثل گندم، ذرت و آفتابگردان، باعث افزایش عملکرد و کاهش فشار بیماری‌ها می‌شود.

• کشت سویا در باغچه یا گلخانه نیز امکان‌پذیر است، به‌شرط تأمین نور، دما و فضای کافی.

• دانه‌های سویا به‌صورت شیر سویا، توفو، سویای فرآوری‌شده، پروتئین گیاهی بافت‌دار (TVP) و روغن استفاده می‌شوند.